Γιατί η Ἁγιά Σοφιά τρομάζει τούς Τούρκους;

Τοῦ Νίκου Χειλαδάκη, Δημοσιογράφου –Συγγραφέα-Τουρκολόγου

Ἀπό τήν πρώτη στιγμή πού ἡ Κωνσταντινούπολη ἔπεσε στούς Ὀθωμανούς καί ὁ Μωάμεθ ὁ Φατίχ εἰσῆρθε καβάλα στό ἄσπρο ἄλογό του στήν Ἁγία Σοφία, (ὅπου ἐπί ἀρκετή ὥρα, σύμφωνα μέ τουρκικές πηγές, ἔμεινε ἀκίνητος νά κοιτάζει μέ ἔκσταση τόν Παντοκράτορα στόν τροῦλο ἐνῶ ἡ ἐντυπωσιακή αὐτή σκηνή ἔχει ἀποθανατιστεῖ καί σέ μία τουρκική ἱστορική κινηματογραφική ταινία), ὁ μεγάλος αὐτός ναός τῆς Ὀρθοδοξίας ἔγινε τό ἐπίκεντρο διαφόρων μύθων καί θρύλων πού κυκλοφοροῦσαν ἀνάμεσα στούς κατακτητές, προκαλώντας ἕνα ἔντονο δέος γιά τό μεγαλούργημα αὐτό τῆς Ὀρθοδοξίας πού τώρα τό εἶχαν περικυκλώσει  οἱ τέσσερις ὀθωμανικοί μιναρέδες.

Τά τελευταία χρόνια ὅμως ὁρισμένα γεγονότα μέ ἐπίκεντρο τήν Ἁγία Σοφία καί μέ ἀποκορύφωμα τήν ἀπροσδόκητη ἐμφάνιση τό καλοκαίρι τοῦ 2008 τοῦ Ἄγγελου στόν Τροῦλο, ἔχουν δημιουργήσει στούς Τούρκους ἕνα ἔντονο κλίμα καχυποψίας καί φόβου γιά τά μελλούμενα. Παράλληλα ἐπανῆλθαν στήν ἐπιφάνεια ὅλοι ἐκεῖνοι οἱ θρύλοι πού κατά καιρούς εἶχαν συγκλονίσει καί εἶχαν προκαλέσει στούς μουσουλμάνους μία χαρακτηριστική φοβία γιά τήν ἐκ νέου ἀνάδυση τῆς ὀρθόδοξης χριστιανικῆς ταυτότητας τού  ναοῦ καί τίς κοσμογονικές συνέπειες αὐτοῦ του συγκλονιστικοῦ γεγονότος, παρά του ὅτι λειτουργοῦσε μέχρι....

 τό 1934 σάν μουσουλμανικό τέμενος.

Ἔτσι τόν περασμένο  Ἰανουάριο, (20/1/2012), ἡ μεγάλης κυκλοφορίας τουρκική ἐφημερίδα, Σαμπάχ, παρουσίασε ἕνα πραγματικά καταπληκτικό ἀφιέρωμα γιά τά «Μυστήρια τῆς Ἁγίας Σοφίας», (Ayasofya’ n?n gizlemleri), ὅπου ἀποτυπώνεται μέ γλαφυρό τρόπο αὐτό τό κλίμα φοβίας πού ἔχει καταβάλει τελευταία τους Τούρκους γιά τά ὅσα ὑπάρχουν κρυμμένα μέσα στόν Ἱερό Ναό καί τά ὅσα προμηνύονται νά συμβοῦν τά ἑπόμενα χρόνια.

     Τό πρῶτο σημαντικό στοιχεῖο ἀπό αὐτό τό ἀφιέρωμα, εἶναι μία ἀδιόρατη φοβία πού διακρίνεται ἀπό τούς Τούρκους στούς κρυμμένους σταυρούς, συμβολικούς καί μή, πού ὑπάρχουν στό ἐσωτερικό του ναοῦ, ἀλλά καί στήν κάτοψη ὅπως αὐτή μπορεῖ κάποιος νά τήν διακρίνει ἀπό ψηλά. Ἔτσι μεγάλο δέος παρατηρεῖται γιά τόν λεγόμενο, (ὅπως τόν ἀναφέρουν χαρακτηριστικά οἱ Τοῦρκοι ), «Σταυρό τοῦ ἀποστόλου ἁγίου Ἀνδρέα», ὁ ὁποῖος ὅπως εἶναι γνωστό εἶναι ὁ ἱδρυτής τῆς ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινούπολης. Σύμφωνα λοιπόν μέ τήν Σαμπάχ, στήν ὀροφή τοῦ ναοῦ ὑπάρχει ὁ Σταυρός τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέα σέ διαγώνιο μορφή, ἕνα σημαντικό σύμβολο πού ὄχι μόνο δέν χάθηκε στούς αἰῶνες τῆς ὀθωμανικῆς κατοχῆς ἀλλά δεσπόζει μέ ὅλη τήν συμβολική σημασία του. Παράλληλα καί ὁ «Σταυρός τοῦ Ἰουστινιανοῦ» τρομάζει τούς Τούρκους καθώς οἱ θρύλοι ἀναφέρουν γιά ἕνα πανάρχαιο κειμήλιο πού βρίσκεται μυστικό στήν Ἁγία Σοφία καί μάλιστα προέρχεται ἀπό τήν Αἴγυπτο καί ἔχει τρομακτική δύναμη. Γενικότερα ἡ κατασκευή τοῦ μεγάλου αὐτοῦ ὀρθοδόξου ἀρχιτεκτονικοῦ ἀριστουργήματος, σύμφωνα μέ τίς ἴδιες τίς τουρκικές πηγές, βασίστηκε στό χριστιανικό σύμβολο τοῦ Σταυροῦ καί τό γεγονός αὐτό ἐμπνέει τό δέος ἀλλά καί μία ἀδιόρατη φοβία γιά τήν μελλοντική ἐπάνοδο τῆς Ἁγίας Σοφίας στόν φυσικό της κάτοχο, δηλαδή στήν Ἑλληνορθόδοξη λατρεία.

     Ἀλλά ἐκτός ἀπό τούς σταυρούς, οἱ Τοῦρκοι ἀναφέρουν καί ἄλλα μυστήρια καί τρομακτικά γιά τους  ἴδιους πού ὑπάρχουν στό ἐσωτερικό του ναοῦ.  Ἔτσι, ὅπως ἀναφέρει ὁ θρύλος, εἶναι γνωστό ὅτι μετά τήν μετατροπή τοῦ ναοῦ σέ μουσουλμανικό τέμενος κτίστηκε τό γνωστό Μιχράμπ, (τό μουσουλμανικό σημεῖο τῆς προσευχῆς), πού ἐμφανίστηκε στήν ἀνατολική πλευρά τοῦ ναοῦ πρός τήν κατεύθυνση τῆς Μέκκας. Ἀλλά τό ἐνδιαφέρον εἶναι ὅτι σύμφωνα μέ τούς τουρκικούς θρύλους μπροστά ἀπό τό Μιχράμπ βρίσκεται θαμμένο ἕνα φέρετρο κατασκευασμένο ἀπό ἐπίχρυσο μπροῦντζο. Στό φέρετρο αὐτό κείτεται ἡ σωρός τῆς βασίλισσας Σοφίας, (προφανῶς γίνεται ταύτιση μέ τήν ἁγία Σοφία). Αὐτή ἡ βασίλισσα Σοφία καί τό φέρετρό της συνδέεται, σύμφωνα μέ τούς τουρκικούς θρύλους, μέ μία «ἐντολή» πού ἔχει περάσει διά μέσω τῶν αἰώνων μέχρι σήμερα. Ἡ ἐντολή αὐτή ἀναφέρει  ὄτι  δέν πρέπει κανένας νά πειράξει αὐτό τό φέρετρο οὔτε καν νά τό ἀκουμπήσει. Ἄν συμβεῖ κάτι τέτοιο, τότε, σύμφωνα μέ τόν θρύλο αὐτό, θά προκληθεῖ ἡ «ἔγερση» τῆς βασίλισσας Σοφίας καί τότε ἕνας τρομακτικός θόρυβος θά τραντάξει ὅλο τό οἰκοδόμημα τοῦ ναοῦ προκαλώντας σεισμικά ἐσχατολογικά γεγονότα πού τρομάζουν τούς Τούρκους.

     Ἀλλά ὁ θρύλος τῆς βασίλισσας Σοφίας ἔχει καί συνέχεα. Σύμφωνα λοιπόν μέ τίς τουρκικές ἀναφορές, τό φέρετρο αὐτό προστατεύουν τέσσερις ἀρχάγγελοι πού βρίσκονται πάνω στόν Θόλο τοῦ ναοῦ. Οἱ ἀρχάγγελοι αὐτοί, ὅπως ἀναφέρουν καί πιστεύουν οἱ Τοῦρκοι, εἶναι οἱ Τζεμπραΐλ, Μιχαήλ, Ἰσραφήλ καί Ἀζραήλ. Σύμφωνα πάντα μέ τούς Τούρκους, ὁ Τζεμπραήλ προστατεύει τούς βυζαντινούς αὐτοκράτορες, ὁ Μιχαήλ τόν ναό ἀπό τίς ἐχθρικές ἐπιθέσεις, ἐνῶ οἱ Τζεμπραήλ καί Ἰσραφήλ ἦταν οἱ ἀγγελιοφόροι τῶν γεγονότων ἀπό τίς πολεμικές ἐπιχειρήσεις στούς βυζαντινούς αὐτοκράτορες. Καί οἱ τέσσερεις αὐτοί ἀρχάγγελοι ἔχουν ταχτεῖ μετά τήν πτώση τῆς Πόλης νά προφυλάσσουν τό φέρετρο τῆς βασίλισσας Σοφίας ἀπό τόν κίνδυνο κάποιος βέβηλος νά τό ἀνοίξει καί νά ἐπέλθει ἡ Δευτέρα Παρουσία.

     Ἕνας ἄλλος σημαντικός μύθος πού ἀναφέρουν οἱ μουσουλμάνοι  εἶναι ὁ θρύλος τοῦ «Κρυμμένου Πατριάρχη» πού μοιάζει μέ τόν ἑλληνικό θρύλο γιά τόν κρυμμένο παπά. Ὅπως ἀναφέρει ἡ τουρκική παράδοση, στό νότιο μέρος τοῦ ναοῦ ὑπάρχει ἕνας στενός διάδρομος πού ὁδηγεῖ σέ μία παμπάλαια ἀραχνιασμένη καί πολύ μυστήρια πύλη γιά τήν ὁποία ὁ θρύλος τήν ἀναφέρει σάν τήν «Κλειστή Πύλη».  Σύμφωνα μέ τίς τουρκικές ἀναφορές, ὅταν ὁ Μωάμεθ ὁ Φατίχ μπῆκε στήν Κωνσταντινούπολη ὁ τελευταῖος ἑλληνορθόδοξος Πατριάρχης μαζί μέ τούς συνοδούς τοῦ τελοῦσε στό σημεῖο αὐτό Θεία Λειτουργία. Μόλις οἱ ὀθωμανικές ὀρδές εἰσέβαλαν στόν ναό, ὁ Πατριάρχης καί ὅλη ἡ συνοδεία τοῦ εἰσῆλθε μέσα στήν πύλη αὐτή ἡ ὁποία ἔκλεισε καί ἀπό τότε χάθηκαν ἐνῶ ἡ πύλη ἔμεινε ἑρμητικά κλειστή καί κανένας δέν τόλμησε ποτέ νά τήν ἀνοίξει. Κάθε χρόνο στήν Ἀνάσταση τῶν ὀρθόδοξων χριστιανῶν μπροστά ἀπό τήν πύλη αὐτή, ὅπως ἀναφέρει χαρακτηριστικά ἡ Σαμπάχ, ἐμφανίζονται…. κόκκινα αὐγά!!! Ὁ θρύλος συμπληρώνεται ἀπό τήν προφητεία πού φοβίζει  τούς Τούρκους, ὅτι ὅταν ἡ πύλη αὐτή ἀνοίξει, στόν ναό θά ἀκουστοῦν ξανά οἱ χριστιανικές ἑλληνορθόδοξες ψαλμωδίες γι’ αὐτό καί τρομάζουν καί μόνο στήν ἰδέα τοῦ ἀνοίγματος αὐτῆς τῆς μυστήριας πύλης.

     Ἡ τουρκική ἐφημερίδα ἀναφέρει καί τό μυστήριο τοῦ ὑπογείου τοῦνελ πού ὑπάρχει σέ κεντρικό σημεῖο στό ἐσωτερικό του ναοῦ. Ὅπως ἀναφέρεται, ἀπό τό σημεῖο αὐτό ὑπάρχει μία δίοδος πού ὁδηγεῖ σέ ἕνα μεγάλο τοῦνελ. Τό τοῦνελ αὐτό, ὅπως ὑποστηρίζει ἡ τουρκική ἐφημερίδα, ὁδηγεῖ μέχρι τά Πριγκηπόννησα καί μάλιστα μέχρι τήν νῆσο Πρώτη. Τό μυστήριο γιά τούς Τούρκους εἶναι τό πῶς κατασκευάστηκε αὐτό τό τοῦνελ καί τί ρόλο ἔπαιξε στήν μακρά ἱστορία τοῦ ναοῦ.

     Μυστήριο γιά τούς Τούρκους εἶναι καί τό μεγάλο ἀποτύπωμα ἀπό πέλμα κάποιου μεγάλου ζώου, ἴσως ἐλέφαντα, πού ὑπάρχει στήν νοτιοδυτική πλευρά τοῦ θόλου ἐνῶ καί ἐδῶ ἔχουν διαδοθεῖ κάποιες ἐσχατολογικές ἱστορίες. Σύμφωνα μέ τούς Τούρκους τό ἀποτύπωμα αὐτό εἶναι ἀπό τό ἄλογό του Μωάμεθ τοῦ Πορθητῆ, ἀλλά τό ἐρώτημα εἶναι πῶς τό ἄλογο πάτησε στό σημεῖο αὐτό πού βρίσκεται ψηλά πρός τόν θόλο.

     Μεγάλο δέος δημιουργεῖ στούς Τούρκους, ὅπως ἀναφέρει ἡ Σαμπάχ καί τά διάφορα μωσαϊκά πού ἔχουν ἀναδυθεῖ μέ ὅλη τήν μεγαλοπρέπειά τους τίς τελευταῖες δεκαετίες μέσα στό ἱερό ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας τῆς Κωνσταντινούπολης, παρά του ὅτι ἡ μουσουλμανική θρησκεία θεωρεῖ σάν ἁμάρτημα τήν ἀπεικόνιση πρόσωπων πού σχετίζονται μέ θρησκευτικά γεγονότα. Ἰδιαίτερο δέος τούς προκαλεῖ τό γνωστό μωσαϊκό πού ἀπεικονίζει τόν Ἰησοῦ ἔχοντας τήν Παναγία καί τόν Ἰωάννη τόν Βαπτιστή στά δεξιά καί ἀριστερά Του. Οἱ Τοῦρκοι τό ἔχουν ὀνομάσει χαρακτηριστικά τό «Μωσαϊκό της Ἀποκάλυψης» καί ὁ συμβολισμός αὐτός ἀνάγει στήν ἐσχατολογική σημασία του πού εἶναι ἔντονη στούς μουσουλμάνους Τούρκους.

     Ἐπίσης ξεχωριστή ἀναφορά γίνεται καί γιά τά μωσαϊκά πού ἀναπαριστᾶνε γνωστούς βυζαντινούς αὐτοκράτορες, ὅπως τόν Ἰωάννη τόν Κομνηνό μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό καί τόν αὐτοκράτορα Κωνσταντῖνο τόν Μονομάχο μέ τήν αὐτοκράτειρα Ζωή. Ὅλες αὐτές οἱ ἀπεικονίσεις προκαλοῦν ἔντονο δέος, καθώς ὅλη αὐτή ἡ ἑλληνορθόδοξη χριστιανική μεγαλοπρέπεια καί ἡ ἐσωτερική δύναμη πού ἀναδύουν αὐτά τά ψηφιδωτά, ἔχουν γεννήσει διάφορους θρύλους γιά τούς ἐσχατολογικούς τους συμβολισμούς. Οἱ συμβολισμοί αὐτοί σχετίζονται μέ τίς τουρκικές φοβίες γιά τήν ἐπάνοδο στήν ἐπιφάνεια καί στήν ἐξουσία τῆς ἁγίας  Ἀνατολικῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας μέ τήν εὐλογία τοῦ ἴδιου του Ἰησοῦ Χριστοῦ.

enromiosini.gr

http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr